Centrum Badań nad Aksjologią Procedur Cywilnych

We współczesnym życiu społecznym doszło do bardzo wyraźnego oddzielenia regulacji prawnych odnoszących się do sposobów postępowania podmiotów biorących udział w rozpoznawaniu spraw cywilnych i wykonywaniu wydanych orzeczeń (a więc w różnych rodzajach postępowań cywilnych) od regulacji stosunków prawnych występujących między podmiotami prawa poza postępowaniami cywilnymi (w tzw. zwykłym obrocie prawnym). Wskazuje się nawet w literaturze, że „cechą czasów współczesnych jest proceduralizm” (P. Kaczmarek, Materialne i proceduralne aspekty prawa. Wstęp do rozważań nad przejawami proceduralizacji w prawie europejskim, [w:] Z zagadnień teorii i filozofii prawa. Teoria prawa europejskiego, J. Kaczor (red.), AUW nr 2760, Wrocław 2005, s. 129).

O ile jednak instytucje prawa cywilnego materialnego są przedmiotem badań na płaszczyźnie aksjologicznej od dawna, o tyle badanie procedur cywilnych pod kątem realizacji w nich, czy też za ich pomocą, przyjętych standardów (wartości) nie było dotychczas przedmiotem szczególnego zainteresowania w nauce prawa procesowego cywilnego. Jak dostrzeżono w nauce prawa (J. Helios, Aspekt systemowy i aksjologiczny „procedur”, AUW nr 3052. Przegląd Prawa i Administracji 2008, nr 77, s. 126), „literatura dogmatyczno-prawna na ogół nie zajmuje się aksjologią procesu sądowego explicité”. W celu zintensyfikowania takich badań powołane zostaje Centrum działające przy Katedrze Postępowania Cywilnego I WPiA UŁ. Podjęcie działań w ramach Centrum, a więc poza strukturą jednostki Wydziału, jaką stanowi Katedra, pozwala na stworzenie platformy ułatwiającej współpracę w przedmiocie badań z innymi jednostkami naukowymi prowadzącymi działalność naukową w zakresie prawa postępowania cywilnego, prawa konstytucyjnego, etyki i filozofii prawa, jak również z innymi instytucjami życia społecznego.

Celem Centrum jest stałe dokonywanie oceny aksjologicznego uzasadnienia dla przyjętego lub projektowanego sposobu ukształtowania instytucji procesowych występujących w postępowaniach cywilnych, w tym zwłaszcza w okresach wzmożonych zmian legislacyjnych, które wpływają na przekształcanie modelu postępowań cywilnych w Polsce. Znaczenie wyników badań prowadzonych w Centrum powinno się ujawniać przede wszystkim w przygotowywanych opiniach na temat projektów zmian kodeksu postępowania cywilnego. Następstwem realizacji wskazanego celu powinno być również integrowanie środowiska procesualistów cywilnych w Polsce wokół szczególnie ważnych i aktualnych problemów dla praktyki postępowania cywilnego.